Midden in de Grote
Houtstraat vind je De Wereld van Jansje, een cadeauwinkel en lunchroom, grotendeels
gerund door mensen met een verstandelijke beperking. HRLM sprak er met Esther
Gijze. Zij is inmiddels drie jaar bedrijfsleider van deze fijne werkplek voor
mensen met verschillende talenten en mogelijkheden. Esther: ‘In mijn functie
komt alles samen!’
Als ik vriendelijk in het winkelgedeelte ontvangen word, is
Esther nog druk mee aan het helpen in de keuken. Het is zaterdagmiddag en
ouderwets druk, zowel in de winkel als in de lunchroom. In Jansje gaan mooie cadeautjes
over de toonbank en ruikt het naar goede koffie en lekkere broodjes. Even later
zit ik zelf boven een kopje koffie en schuift Esther bij mij aan. We steken
direct van wal…
Wat een leuke plek is
dit toch! Hoelang bestaat Jansje nu al?
“Alweer 13 jaar. In 2008 is De Wereld van Jansje opgericht
door Doopsgezind Haarlem, een open geloofsgemeenschap die haar thuisbasis heeft
in een verscholen 17e-eeuwse kerk, pal naast ons winkelpand. Met De Wereld van
Jansje wilde Doopsgezind Haarlem laten zien dat je als kerkgemeenschap iets
terug kunt doen voor de maatschappij. In dit geval: dagbesteding voor mensen
met een beperking faciliteren en zichtbaar maken. Vandaar dat het een plek
moest worden, midden in het centrum van Haarlem waar direct klantcontact
centraal stond. Stichting De Hartekamp, een zorginstelling voor mensen met een
verstandelijke beperking in de regio Haarlem, verzorgde de dagbestedingsactiviteiten.
In 2008 was dat best bijzonder: dagbesteding van mensen met een beperking was
toen nog meer afgesloten van de maatschappij.”
Is Jansje nog steeds
onderdeel van Doopsgezind Haarlem en De Hartekamp?
“Het winkelpand is van Doopsgezind Haarlem en uiteraard is
Jansje nog sterk verbonden met de kerk en zijn kerkgangers. Maar na vier jaar
was het tijd om De Wereld van Jansje te verzelfstandigden. Een deel van het zorgpersoneel
van De Hartekamp werd toen ook overgenomen door de stichting. Inmiddels kent de
stichting 27 medewerkers met een beperking, die hier verspreid over zeven dagen
een dagbesteding hebben. Naast Hartekamp, werken we inmiddels ook samen met cliënten
van andere zorginstellingen, zoals Philadelphia en Thomashuis.”
Wat voor soort
dagbesteding biedt Jansje?
“Naast werken in de winkel en in de lunchroom, verzorgen onze medewerkers ook
catering. En het schoonmaken van onze ruimtes en het aanvullen van de cadeauartikelen
hoort er natuurlijk ook bij. Daarnaast hebben we ook een webshop die up-to-date
gehouden moet worden. Online bestellingen worden ook door onze medewerkers verwerkt
en opgestuurd.”
Wie is eigenlijk
Jansje?
“De naam Jansje komt van Jansje van Goor. Zij was een
doopsgezind meisje met een beperking in de 18de eeuw. Toentertijd
kwam je terecht in de schoonmaak of de huishouding. Als ze nu geleefd zou
hebben, zou ze zo maar een medewerker van ons geweest kunnen zijn…”
Wat zijn jouw taken
bij Jansje?
“Als bedrijfsleider manage ik de medewerkers en daarnaast
het begeleidingsteam van tien man. Eigenlijk zorg ik dat alles goed loopt,
zoals op het gebied van inkoop, administratie, en personeelsmanagement. Maar
zoals je net zag, sta ik net zo goed in de afwas mee te helpen.
Mijn ambitie is om Jansje wel bij de tijd en scherp te
houden. Zijn we na tien jaar nog steeds wat we willen zijn? Klopt het
assortiment nog met de wensen van onze klanten? En moet die webshop niet eens
vernieuwd worden? Met dat soort vragen hou ik mij graag bezig.”
Heb jij eerder
gewerkt met mensen met een beperking?
“Eigenlijk heb ik mijn hele leven al een link gehad met deze
doelgroep. Zo reed ik vroeger paard bij een manege waar ook mensen met een
beperking reden. Dan moest ik vaak helpen met hun lessen of tijdens een ponykamp.
Later ben ik zelfstandig ondernemer geweest op een terrein waar ook veel
dagbesteding werd georganiseerd. Zo bleef het toevallig een rode draad in mijn
werk.”
Wat is zo mooi aan jouw
werk?
“Ik heb veel verschillende banen gehad, maar in deze functie
komt alles samen. Mijn ouders hadden een winkel en ik heb veel ervaring binnen
personeelsmanagement, maar ook als zelfstandig ondernemer opgedaan. Bij Jansje komt
alles samen. Maar de kers op de taart is toch wel deze doelgroep…”
Wat bedoel je
daarmee?
“Onze medewerkers zijn ontzettend ontwapenend. En ze zijn megatrots
op wat ze doen en op het bedrijf waarvoor ze werken. Dat had ik nog nooit
eerder gezien. Ze zijn altijd enthousiast, altijd blij. Daar kunnen we allemaal
wat van leren. Niet alleen hard werken, maar ook zorgen voor een goede sfeer. Lief
zijn voor elkaar en elkaar helpen, daar gaat het hier om.”
Hoe zorg je ervoor
dat iedereen hier goed zijn werk kan doen?
“Uiteraard kijken we goed naar wat iemand kan en hoe iemand
binnen het team past. Uiteindelijk moeten we ervoor zorgen dat de medewerkers
zo zelfstandig mogelijk en met veel plezier kunnen werken. Elke dag is het training on the job, leren op de
werkplek. Tegelijkertijd is het wel een commerciële winkel en lunchroom. Je
kijkt daarbij steeds wat haalbaar is. Zo hadden we laatst macarons op de
menukaart staan, maar gaandeweg bleek dat toch te ingewikkeld voor de keuken. Zo
zijn we continu aan het oefenen.
Daarbij is het ook goed voordoen en zorgen voor routine en
regelmaat. Het enige wat we dan niet in de hand hebben is het aantal gasten in
onze winkel en in onze lunchroom. Op drukke momenten zijn we dan ook gelukkig
flexibel, dan ruilen we de rollen even om.
Het afgelopen corona-jaar is ook een goed voorbeeld van hoe belangrijk die
routine voor onze medewerkers is. Na drie maanden thuiszitten waren ze veel kwijt.
We zijn toch wel een maand bezig geweest om de medewerkers weer op hun oude
niveau te krijgen.”
Hoe is het jullie de
afgelopen coronatijd vergaan?
“De sluiting van de winkel heeft een enorme impact gehad.
Onze medewerkers moesten weer naar huis of naar hun woongroep en raakten meer
en meer geïsoleerd. We hebben op allerlei manieren geprobeerd om in contact met
elkaar te blijven. Uiteraard veel met elkaar gebeld en daar waar mogelijk ook
videogesprekken georganiseerd. Net zoals zoveel mensen was het geen fijne tijd,
maar doordat we zo goed contact hielden, hebben we elkaar nog beter leren
kennen. Vooral met het videobellen zagen we waar we wonen en wie onze familie
zijn. Ondanks alles, wat dat toch een verrijking.”
Ik zie veel duurzame
producten terug in het winkelassortiment en op de menukaart. Is Jansje daar
bewust mee bezig?
“Ja, naast sociaal ondernemerschap, vinden wij duurzaamheid
enorm belangrijk. Niet alleen zijn onze producten zoveel mogelijk duurzaam
geproduceerd, ook zijn we betrokken bij duurzame initiatieven. Zo hebben we
meegewerkt aan de schillenfiets, een bakfiets die keukenafval ophaalt bij
Haarlemse restaurants. Het afval wordt verwerkt tot compost en biogas. En we
werken samen met de Oesterzwammerij. Zij halen bij ons koffiedik op om daar hun
zwammen op te kweken. De oesterzwammen staan bij ons dan weer op de kaart.
Ook al is het als ondernemer vaak duurder om te werken met
duurzame producten, toch is het belangrijk dat je ermee doorzet. Als duurzame
initiatieven kunnen groeien tot iets groters, kan het uiteindelijk ook weer
voor een lagere prijs. We zijn dus niet alleen sociaal naar onze medewerkers,
maar ook naar onze leveranciers in onze omgeving. Het is ook fijn om te zien
dat het publiek in Haarlem daarvoor openstaat!”
Tekst: Joost Dobbe
Fotografie: Linda Llambias