Frans Hals, HRLM 91
Haarlem staat op dit moment goed op de wereldkaart. De museale wereldkaart, wel te verstaan. Frans Hals, de Vlaamse Haarlemmer uit de zeventiende eeuw, stond en staat centraal in drie van de grootste en beroemdste kunstmusea ter wereld: The National Gallery in Londen, het Rijksmuseum in Amsterdam en de Gemäldegalerie in Berlijn. De belangrijkste werken van onze schilder van de glimlach maakten en maken in deze musea onderdeel uit van een interessante overzichtstentoonstelling. In Amsterdam is ze nog tot 9 juni te zien.
De musea verzochten het Frans Hals Museum om voor deze tentoonstelling uit eigen collectie enkele topstukken in bruikleen te geven. Omdat de gemeente van deze stukken eigenaar is, verzocht het Frans Hals Museum het college van burgemeester en wethouders hiervoor om toestemming. Bij een dergelijk verzoek gaan we niet over één nacht ijs. Sommige stukken uit onze collectie hadden Haarlem immers nog nooit verlaten. Vanwege hun leeftijd zijn ze ook extra kwetsbaar. Toen in 1952 één schuttersstuk wel werd verplaatst – naar een tentoonstelling in Londen – ontsnapte het schip waarmee het werd vervoerd ternauwernood aan een aanvaring. Om dit soort risico’s voortaan te vermijden vond de Haarlemse gemeenteraad indertijd dat sommige topstukken uit de collectie van het Frans Hals Museum niet meer mochten reizen. Maar we hadden goede argumenten om hierop een uitzondering te maken. De kans om een bijdrage te mogen leveren aan een internationale overzichtstentoonstelling met zo’n grote uitstraling doet zich immers niet vaak voor. Het is promotie voor Frans Hals als een van de beeldbepalende kunstenaars van de Nederlandse Gouden Eeuw, promotie van het Frans Hals museum en promotie van Haarlem. De operatie waarmee de in bruikleen gebrachte stukken werden behandeld en vervoerd werd overigens met chirurgische precisie uitgevoerd.
De twee tentoonstellingen die inmiddels in Londen en Amsterdam hebben plaatsgevonden werden druk bezocht en hoog gewaardeerd. Dit succes straalt ook op Haarlem af. Buitenlandse journalisten bezochten onze stad om te zien waar die geniale Frans Hals toch vandaan kwam. Recensies in binnenlandse kranten over de tentoonstelling in het Rijksmuseum waren lovend. De Volkskrant bijvoorbeeld gaf alle vijf sterren die de krant maximaal te geven heeft. Het Parool noemde de tentoonstelling ‘een waanzinnige staalkaart van het meesterschap van Frans Hals’. Trouw tot slot vermeldde in haar recensie de woonplaats van Hals: ‘Een aantal grote werken zijn altijd al in Nederland te zien, vooral in Haarlem, de stad die hij, sinds hij er als kleuter vanuit Antwerpen terechtkwam, zelfs voor een grote opdracht niet verliet.’
Voor bezoekers van het Frans Hals Museum is dat geen nieuws. Maar Frans Hals smaakt altijd naar meer. Bij de VVV of bij het Frans Hals Museum is nu een brochure met een interessante stadswandeling rond de Haarlemse meesterschilder verkrijgbaar. Je treedt met deze wandeling letterlijk in zijn voetsporen: je ziet waar hij woonde en wat er in die tijd in de stad gebeurde.
