Afgelopen jaar toerde Het Nationale Theater door het land met de voorstelling 'Erik of het klein insectenboek'. Uiteraard deden ze daarbij ook Stadsschouwburg Haarlem aan. De voorstelling is natuurlijk gebaseerd op het gelijknamige boek van ‘onze’ Godfried Bomans. Het welbekende schilderij uit het boek is ingeruild voor een tv-scherm en Erik loopt in een Spiderman-pak. Maar het verhaal blijft - en dat is helaas onveranderd actueel…
Hoewel Bomans boek dateert van 1941 (!), is het nog altijd een zeer leesbaar werk met een vermakelijk verhaal. Wel is het door Het Nationale Theater dus in een modern jasje gehesen, zodat er een muzikale familievoorstelling is ontstaan met uitbundige, kleurrijke kostuums en decors. Al is er ook veel ‘grijs’ te zien. De insecten-habitat wordt namelijk bedreigd door een versteende wereld vol afval en gif. Aan het einde van de voorstelling worden zowel Erik als de toeschouwers in de zaal opgeroepen zich in te zetten voor de natuur en voor de insecten – om een keuze te maken.
Dit voorjaar werd ik weer met de neus op de feiten gedrukt over hoe nodig dat is. In de appgroep voor imkers kwam het ene na het andere bericht binnen over bijenvolken die de winter niet hebben overleefd. In de meest extreme gevallen waren imkers ál hun volken kwijt. Zelf heb ik geluk gehad: mijn acht bijenvolken hebben de winter allemaal overleefd. Maar daarmee ben ik één van de weinigen: gemiddeld is ruim 40% van alle bijen afgelopen winter gestorven. Een dramatisch hoog aantal, normaal gesproken gaan we uit van zo’n 10 tot 15% sterfte. Ik hoop dat ik met mijn volken andere imkers weer aan nieuwe volken kan helpen.
Niet alleen onder bijen, onder vrijwel alle insecten neemt de sterfte de afgelopen jaren enorm toe. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de natuur, maar ook voor onszelf. Insecten bestuiven onze gewassen en zorgen voor een gezonde bodem. Daarmee zijn ze van groot belang voor de biodiversiteit én voor ons voedsel. Ik weet het, ik vertel niks nieuws. Maar de recente ontwikkelingen baren me wel grote zorgen en dat er iets moet gebeuren, moge duidelijk zijn.
Gelukkig zijn er ook goede ontwikkelingen. Steeds meer mensen realiseren zich dat we zuinig moeten zijn op onze insecten. Er zijn initiatieven om bloemperken in te zaaien of bijenhotels te bouwen. Het NK tegelwippen keert jaarlijks terug. En er wordt meer aandacht besteed aan het terugdringen van bestrijdingsmiddelen. Maar we zijn er nog lang niet. Als we allemaal klein beetje onze verantwoordelijkheid nemen (of liever nog wat meer!), kunnen we de insecten helpen. Door onze tuinen en balkons in te richten met planten die insecten aantrekken. Door te kiezen voor biologisch of ecologisch voedsel. Door de auto wat vaker te laten staan. Of op een wat hoger niveau door de politiek aan te sporen om meer te doen voor de natuur - en wel zo dat de boer een goed inkomen heeft in plaats van dramatische onzekerheid: de boer als natuurbeheerder.
In Nederland hebben we de vrijheid om keuzes te maken. Dat is een groot goed. Maar vrijheid brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Laten we onze vrijheid gebruiken om goede keuzes te maken en de insecten en natuur te helpen. Want alleen zo kunnen we zorgen voor een gezonde en duurzame toekomst. Voor onszelf én voor de natuur. Dus ik zeg het de acteurs van Het Nationale Theater na als zij Erik en de toeschouwers toespreken. Laat je je hopeloos en hulpeloos door het leven voortduwen, of besluit je zélf stappen te nemen? Wat doe jij?
Fotografie: Cindy van Rees