Na onze verhuizing naar de Spaarnwouderstraat zaten mijn man en ik met een prangende vraag: wat doen we met de winkel? Ons nieuwe huis heeft namelijk een winkelruimte op de begane grond. Ooit was het een tamelijk beroemde fourniturenzaak, maar nu stond de ruimte leeg. Wat moesten we ermee? Allerlei ideeën kwamen voorbij: woonkeuken, werkplek, privé gym. We besloten er een galerie van te maken. ‘Naaiatelier Haarlem, een informele plek voor kunst’ was geboren.
Een eigen galerie; ik kan het iedereen aanraden. Ook als je, net als wij, weinig van kunst weet. Om de paar weken transformeert ‘de winkel’ zich tot een unieke belevenis. En we leren dagelijks bij. Dat doen we vooral van de makers, want we vinden het belangrijk dat de kunstenaars aanwezig zijn als de galerie open is.
In december wilden we iets leuks doen. Samen met buurvrouw Ruth Nelemaat nodigden we een aantal gevluchte kunstenaars uit en we gaven ze de ruimte hun werk te tonen en te verkopen. De titel van de expositie was ‘Art on the Run’.
Waar we ons op hadden verkeken waren de verhalen van de kunstenaars. Ze kwamen uit Pakistan, Syrië en Oekraïne en ieder verhaal was tegelijkertijd verschillend en hetzelfde. Niemand vlucht voor de lol. Niemand woont uit opportunisme in een tentje in de Beijneshal, in een kamer zonder daglicht in Enkhuizen of op een zolderkamer bij een ouder echtpaar. Niemand geeft vrijwillig een carrière als architect, docent, designer of zelfstandig kunstenaar op. We hoorden verhalen over staatsondrukking, geknakte toekomsten en uiteengeslagen families. Dit waren geen abstracte krantenverhalen. Dit waren mensen die weken bij ons op visite waren. Dit waren nieuwe vrienden.
Tijdens de opening door loco-burgemeester Floor Roduner gebeurde iets wonderlijks. Voor onze ogen transformeerden vijf onzekere vluchtelingen naar zelfverzekerde kunstenaars. De asielprocedure en de chaotische opvang maakt mensen klein, neemt ze hun waarde af, reduceert ze tot een nummer. Ze voelen zich ongewenst, overbodig en opgejaagd. Maar, door hun kunst te tonen in een echte galerie ontvouwden deze gekleineerde vluchtelingen zich weer tot hun ware grootte. Ze waren geen dossier meer, maar echte mensen. Mensen met een verhaal. Door hun werk te tonen, werden ze zelf ook weer gezien.
En wij werden ook gezien. Door onze gasten. Voorafgaand aan de expositie hadden we er niet over nagedacht dat we islamitische en orthodox-christelijke mensen over de vloer zouden hebben. Maar toen ze er waren schoot het ineens door mijn hoofd: hoe zouden ze reageren op ons mannen-huishouden? Het antwoord was simpel: niet. Toen ik ze later vroeg wat ze dachten toen ze zich realiseerden waar ze terecht waren gekomen, wuifden ze mijn vraag weg. We zijn moderne mensen uit moderne metropolen, stelden ze. Liefde is liefde. Ook bij ons.
Zoals gezegd: een eigen galerie, ik kan het iedereen aanraden. Je kunt lijnen, sporten, mediteren en mindfull zijn tot je een ons weegt, maar je omringen met kunst en kunstenaars doet je pas echt goed. Je moet alleen wel leren rustig aan te doen tijdens de openingsborrels.
Fotografie: Linda Llambias