Als imker ben ik dagelijks bezig met de gezondheid van mijn bijenvolken. Behalve wanneer de bijen in winterrust zijn dan. Ik vind het imkeren in de eerste plaats een leuke hobby, maar doe dit zeker ook omdat bijen essentieel zijn voor onze ecosystemen én onze eigen gezondheid. Zo zorgen ze niet alleen voor de bestuiving van bloemen en gewassen, maar leveren ze ons ook meerdere producten die ontzettend gezond zijn.
Honing is natuurlijk de bekendste en een echte topper in de gezondheidsbranche bovendien. Honing bevat vitaminen en mineralen en wordt vaak beschouwd als een natuurlijke remedie tegen verschillende aandoeningen. Mede door de in honing aanwezige propolis is honing ook bekend om zijn ontstekingsremmende, antibacteriële eigenschappen en zijn vermogen om het immuunsysteem te versterken. Daarnaast is honing niet alleen een zoetstof voor in bijvoorbeeld thee of gebak, maar kan het ook gebruikt worden voor huidbehandeling of als verzachtende stof bij keelpijn. Voor de bijen zelf is honing de brandstof om het volk gaande te houden. Daarom oogst ik honing tot maximaal 40% van de productie - en dan alleen op piekmomenten. Ik geef dit weer ‘terug’ aan het einde van de zomer in de vorm van suiker, zoveel als nodig is om de bijen de winter goed door te laten komen.
Propolis en was zijn letterlijk en figuurlijk ‘bijproducten’ die voornamelijk vrijkomen bij het schoonmaken van de kasten en bij de honingoogst. Propolis is niet zo bekend, maar werd al in de Griekse oudheid gebruikt als antibioticum. Zo werd en wórdt het gebruikt als een ontsmettend middel dat helpt bij het genezen van wondjes en ontstekingen. Het staat ook wel bekend als ‘bijenleer’ of ‘kithars’ en wordt door de bijen samengesteld uit sap van planten en hars van bomen. Met name van de ‘plak’ op de knoppen van planten, zoals kastanje-knoppen in de lente. Propolis is meestal bruinrood en heeft een typische, zoete geur. De bijen gebruiken het om ieder klein gaatje of kiertje in de kast dicht te smeren en de raad te versterken. Alles in de kast krijgt een klein laagje, zelfs de honingraten worden bekleed met dit natuurlijke antibacteriële en schimmelwerende kitmiddel.
Dan de was, ook zo’n multifunctioneel bijproduct, dat onder meer wordt gebruikt voor cosmetica en kaarsen. Met die toepassingen in het achterhoofd klinkt het misschien niet zo fris, maar was is een eigenlijk een soort bijenzweet. De bijen hangen aan elkaar en zweten met hun wasklieren kleine wasplaatjes, die ze aan elkaar vastmaken tot honingraat. Deze fungeert dan weer als opslag voor honing en stuifmeel en als broedplaats voor de larven. Daarbij hebben de bijen ongeveer tien kilo honing nodig om één kilo was te maken.
Tot slot de stuifmeel, een product dat rijk is aan aminozuren en mineralen. Het wordt gezien als een natuurlijk supplement voor een gezonde levensstijl. Deze oogst ik echter niet, omdat de bijen dit zelf hard nodig hebben om gezond te blijven. Het is het ‘dagelijks brood’ van de bijen en belangrijk voor de ontwikkeling van het bijenvolk. Bijen spelen ook een belangrijke rol in het bestuiven van onze voedselgewassen. Zonder bijen zou onze voedselvoorziening in gevaar komen, en daarmee ook onze gezondheid. Het is dus belangrijk om te zorgen voor een gezonde bijenpopulatie, zodat zij hun werk kunnen doen en onze natuurlijke omgeving gezond houden.
Overigens zit in honing van de imker van nature al een klein beetje propolis, was en stuifmeel. Alles bij elkaar draagt honing, naast dat het gewoon lekker is, dus bij aan een gezondere levensstijl. Door te kiezen voor natuurlijke en gezonde producten als honing in plaats van geraffineerde suikers, kunnen we onze gezondheid verbeteren en genieten van de smaak van de natuur.
Fotografie: Cindy van Rees