Kennis is macht. Wie is er niet groot mee geworden? Daarom vergaren we kennis op kennis. Maar wij niet alleen. Fabrikanten, Winkeliers, Verzekeraars, de Buren en – uiteraard – Overheden willen door de eeuwen heen allemaal graag ook zo veel mogelijk, en het liefst álles, van u weten.
Het Bijbelse kerstverhaal begint dan ook met een Volkstelling: ‘En het geschiedde in diezelfde dagen, dat er een gebod uitging van den Keizer Augustus, dat de gehele wereld beschreven zou worden’. Kennis is macht. Als Napoleon weer eens een gebied had veroverd, voorzag hij meteen iedereen van een achter- en straatnaam, compleet met huisnummer. Handig voor de postbode, zeker – maar vooral natuurlijk bedoeld om later in één oog- of burgerlijkestandopslag te kunnen zien wie er in aanmerking kwam voor de volgende Conscriptie (wie er mee mocht maar Rusland, zeg maar). Vladimir Putin doet dat ook, in zijn ‘bevrijde’ gebieden (voor wie er dáár mee mag vechten). Kennis is macht.
Dat samengaan van Best Wel Algemeen Nut (u krijgt uw post op tijd) en Best Wel Belanghebbend Inzicht (u moet mee met de Grande Armée) is niet voor niets natuurlijk: er zal altijd een worst aan de hengel worden gehangen - om bij dat nuttige, noodzakelijke of gewoon leuke stukje informatie te komen, moet u even die cookies accepteren. Net zoals je vroeger, als je zoet was, lekkers kreeg. Het dienaangaande kinderversje, in de steenkolentijd aan het begin van elke decembermaand des avonds enigszins wankelmoedig gezongen door kindertjes-tussen-vrees-en-hoop, meldde dan ook nog even, aan het eind: ‘Wie stout is, de roe!’ En hoewel dat onderdeel van de traditionele gedragsdeal inmiddels officieel is uitgegumd, en van overheidswege vervangen door een soort Iedereen Blij-Participatiestatus, leren de jongste ontwikkelingen in landen waar men al veel vérder is, dat de gard alleen maar heeft pláátsgemaakt, en grootscheeps vervangen is door de knuppel-in-de-zak. Wie niet zoet is, staat genoteerd. We hebben het er al vaker over gehad: de merkwaardigheid in onze momentele wereld is natuurlijk, dat de moderne vormen Goed-Fout (lees: Hel-en-verdoemenis) overtuigingen als vanouds weer allemaal aanhangers (lees: gelovigen) hebben opgeleverd, die elkaar ouderwets verketteren.
De kolenkachel mag dan het veld hebben geruimd voor de centrale verwarming, de vloerverwarming en de warmtepomp, wie stout is, worden cancelling, tribunalen, hellevuur en vergelijkbare we-komen-naar-je-toe’s in het vooruitzicht gesteld. Als vanouds. En daarom worden alvast grootscheeps alle namen der andersdenkenden verzameld, opgeslagen en gedeeld. Kennis is macht. De oude Romeinen kenden dat ook al, en noemden het Proscriptielijsten. Wie erop stond kon beter maar vast zijn bad laten vollopen. Kennis is macht. En Achteruitgaan is het nieuwe Vooruitgaan, lijkt het wel. In voorbije tijden leidden neergangen van ‘grote rijken’ doorgaans tot eeuwen die men gewoonlijk omschrijft als ‘donker’. We zijn dus enigszins gewaarschuwd. Maar als het allemaal tóch niet lukt, is er gelukkig altijd nog Moeder Natuur (voor liefhebbers: het Milieu), die aan de hand van wolven en al dan niet valse wolfsspinnen, plus miljarden kriebelbeestjes en nog kleinere, schier onzichtbare graaipotigen, altijd bereid is de boel van ons over te nemen.
Zoals wij zelf ooit, in de vorm van onze spitssnuitige oervoorvaders, die in hun uitgebreide grondholen de boven hen in de fik staande en daarna in een eindeloze winter vervallende wereld nét konden overleven, de winkel overnamen van de machtige, millennialang onaantastbaar dominerende dinosauriërs…Aan iedere horizon flakkert hoop, dus. Al zal het dan best wel weer een poosje duren, eer de eerste schooltjes weer worden gesticht, en iemand op een dag weer bedenkt: Kennis is macht…